Obecnie, w obliczu prężnego rozwoju przemysłu i gospodarki, narażenie populacji na szereg czynników środowiskowych jest niestety powszechne. XX wiek przyniósł wiele zdrowotnych następstw, spowodowanych czynnikami środowiskowymi. Najbardziej dramatyczne z nich to katastrofy ekologiczne w Bhopalu i Soveso. Obecnie jednak znacznie groźniejsze jest długotrwałe narażenie na niskie, często podprogowe stężenia lub natężenia czynników szkodliwych.

Kolejnym zagrożeniem jest niewłaściwe odżywianie. Żywność jest znacznie przetworzona i zawiera niezdrowe substancje, które mają konserwować, wzmacniać smak lub zabarwiać produkt. Dodatkowo żywność w supermarketach posiada mniejszą wartość odżywczą w porównaniu z produktami ekologicznymi, przez co możemy być narażeni na niedobory wielu mikro i makroelementów w diecie.

W miejskim zgiełku podczas godzin szczytu uniknięcie hałasu drogowego jest praktycznie niemożliwe. Hałas drogowy wywiera negatywne skutki na zdrowie niemal 30% Europejczyków (badanie Światowej Organizacji Zdrowia). Należą do nich: uszkodzenia narządów słuchu, niewłaściwe ciśnienie, mdłości, stany lękowe oraz zaburzenia wzroku. Szczególnie niebezpieczna jest adaptacja słuchu do zbyt dużego natężenia hałasu.
Powoduje to niewłaściwe reagowanie naszego organizmu, przez co nie możemy ,,obiektywnie’’ odbierać bodźców słuchowych.

Promieniowanie jonizujące występuje w środowisku jako efekt występowania naturalnych minerałów promieniotwórczych i promieniowania kosmicznego. Dodatkowo działalność człowieka w medycynie, przemyśle i energetyce może powodować wzrost jego natężenia w środowisku. Skutkiem narażenia na działanie promieniowania jonizującego jest produkcja wolnych rodników, uszkodzenia.

Przedstawione przykłady to tylko niektóre z zagrożeń środowiskowych, z którymi musimy borykać się każdego dnia. Warto czasem zastanowić się nad skutkami, jakie one powodują oraz nad tym, jak podczas codziennych czynności możemy ograniczać zagrożenia, na które mamy wpływ.

Artykuł pochodzi z SeniorLO 50+ 6/2016.
Zobacz inne artykuły z tego numeru lub POBIERZ cały numer bezpłatnie

Post Zagrożenia środowiskowe pojawił się poraz pierwszy w Seniorlo 50+.

Upcykling to forma przekształcania odpadów w produkty o wyższej wartości użytecznej niż pierwotna. Za jego sprawą stare, niepotrzebne i zepsute przedmioty ukazują światu zupełnie nowe oblicze. W procesie przetworzenia odpadu możemy zmieniać formę oraz funkcję przedmiotu, którym był on, zanim stał się odpadem. Zmiany niosą podwójne korzyści. Po pierwsze ekologiczne. Dzięki upcyklingowi zmniejsza się ilość przedmiotów, które trafiają na składowisko odpadów. Oszczędzane są również surowce pierwotne, woda i energia, które nie zostaną wykorzystane w procesach produkcji nowych przedmiotów. Zmniejszeniu ulega nasz negatywny wpływ na zmiany klimatu. Po drugie ekonomiczne. Korzystając ponownie z posiadanych dóbr, oszczędzamy pieniądze, czyli nie obciążamy naszego domowego budżetu.

Dawniej ludzie wykorzystywali każdy przedmiot wielokrotnie. Dawali mu różne zastosowanie. Byli nadzwyczaj kreatywni. Musiało upłynąć wiele czasu, zanim coś stało się naprawdę bezużyteczne. Jak jest dzisiaj? Bardzo często przedmioty codziennego użytku produkowane są w Chinach. Niestety, za niską ich ceną zazwyczaj podąża słaba jakość. Produkty słabej jakości w krótkim czasie ulegają zepsuciu. W konsekwencji kupujemy kolejny przedmiot. Aby przerwać błędne koło, można spróbować naprawić zepsutą rzecz lub zastąpić ją tym, co mamy pod ręką. Przykładowo pęknięty wazon na kwiaty można zamienić na własnoręcznie przyozdobioną szklaną butelkę. Oprócz praktycznego zastosowania będzie ona również posiadała atrakcyjny wygląd oraz stanowiła swego rodzaju unikat.

Czy młodzi ludzie potrafią korzystać z bogatego doświadczenia rodziców i dziadków? Jak najbardziej tak. Przykładem współpracy dzieci, młodzieży i seniorów jest na przykład „Międzypokoleniowy Poradnik Up-cyclingu”. Pokazuje on nie tylko, jak krok po kroku wykonać coś nowego z niepotrzebnych materiałów, ale również ukazuje coś jeszcze. Co? Radość z międzypokoleniowej współpracy, podczas której można uczyć się wzajemnego szacunku dla piękna drugiego człowieka. Poradnik powstał przy współpracy Stowarzyszenia Centrum Wsparcia Terapeutycznego, Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej – Program Funduszu Inicjatyw Obywatelskich, Miejskiego Ośrodka Pomocy Społecznej – Dom Dziennego Pobytu przy ul. Narutowicza w Łodzi oraz Szkoły Podstawowej z Oddziałami Integracyjnymi Nr 111 w Łodzi.

Artykuł pochodzi z SeniorLO 50+ 6/2016.
Zobacz inne artykuły z tego numeru lub POBIERZ cały numer bezpłatnie

Przeczytaj podobny artykuł w tej tematyce: www.seniorlo.org/upcykling-co-to-takiego

Post Upcykling, czyli drugie życie rzeczy pojawił się poraz pierwszy w Seniorlo 50+.

Jednym z najbardziej złożonych (w przenośni i dosłownie) problemów, jakie może spotkać odpowiedzialny konsument segregujący śmieci, jest właściwe postępowanie z odpadami wielomateriałowymi. O tym, że mogą one stwarzać kłopot podczas selektywnej zbiórki, najlepiej świadczy fakt, że mimo powszechnego występowania, nie każdy zdaje sobie sprawę z ich istnienia. Dlatego na początek warto zauważyć, że część produktów jest sprzedawana w opakowaniach wielomateriałowych, czyli wykonanych z co najmniej dwóch różnych materiałów, których nie można rozdzielić ręcznie lub za pomocą prostych metod mechanicznych.

Najpowszechniej występującymi odpadami należącymi do opisywanej frakcji są kartony po płynnej żywności (np. Tetrapak , Combiblock ). Kupujemy w nich mleko, soki czy napoje.

Jak należy postępować z opakowaniami wielomateriałowymi

Podstawy postępowania z odpadami złożonymi z kilku materiałów są takie same, jak w przypadku pozostałych śmieci. Przed wyrzuceniem należy więc do końca opróżnić opakowanie i je zgnieść. Oczywiście, jeśli możemy oddzielić zamknięcie opakowania (np. nakrętkę), należy to zrobić. Największy dylemat pojawia się po wstępnym przygotowaniu odpadu. Gdzie bowiem powinno się go wyrzucić? W tym momencie należy zapoznać się z wytycznymi obowiązującymi w danej gminie. Informacje powinniśmy znaleźć na rozdawanych ulotkach, stronie internetowej gminy lub przedsiębiorstwa zbierającego odpady, bezpośrednio na workach służących do selektywnej zbiórki lub telefonicznie. W większości systemów zbierania
odpadów obowiązujących w Polsce opakowania wielomateriałowe należy kierować do pojemników na tworzywa sztuczne i metal, a nie jak można by się sugerować w przypadku kartonów – do pojemników na papier. Jednak nie jest to regułą i warto upewnić się, do którego kosza powinno się wrzucać odpady wielomateriałowe w danym miejscu. Oczywiście łatwiej jest w przypadku systemów segregacji, w których śmieci dzieli
się jedynie na mokre (bio) i suche (surowcowe). Wtedy zużyte opakowania wielomateriałowe mają pełne prawo znaleźć się w koszu z innymi materiałami nadającymi się do powtórnego przetworzenia.

Artykuł pochodzi z SeniorLO 50+ 3/2015.
Zobacz inne artykuły z tego numeru lub POBIERZ cały numer bezpłatnie

Post Tajniki prawidłowej segregacji – opakowania wielomateriałowe pojawił się poraz pierwszy w Seniorlo 50+.

Dlaczego tak się dzieje? Otóż w procesach spalania ogromną rolę odgrywa temperatura spalania. W domowych piecach panują stosunkowo niskie temperatury, bo od 200 do 500°C. Tymczasem w specjalnie przystosowanych spalarniach odpadów kładzie się nacisk na właściwe prowadzenie procesu spalania, tj. przy dostępie znacznego nadmiaru tlenu i wysokiej temperaturze, w granicach 1200-1400°C oraz wystarczająco długim czasie przebywania substancji w strefie reakcji spalania. Dodatkowo, w odpowiednio skonstruowanych spalarniach, istnieją urządzenia ochronne do redukcji zanieczyszczeń gazowych. Ich działanie opiera się przede wszystkim na podstawowych procesach fizycznych, takich jak adsorpcja, absorpcja, kondensacja. Oprócz tego, spalarnie odpadów buduje się zgodnie z wymogami najlepszych dostępnych technologii, określonych w dyrektywach unijnych. W skład tych instalacji wchodzą także armatury do redukcji kwaśnych zanieczyszczeń, systemy redukcji metali ciężkich oraz dioksyn i furanów, czy systemy usuwania tlenków azotu. Tymczasem w domowych piecach nie ma mowy o tego typu zabezpieczeniach! Bezpośrednio do powietrza dostają się, dymy zawierające tlenki azotu, dwutlenki siarki, metale ciężkie (np. kadm, nikiel, ołów, rtęć), związki chloru i fluoru.

Szczególnie niebezpieczne są powstające przy spalaniu tworzyw sztucznych, związki chemiczne zwane dioksynami. Dioksyny to potoczna nazwa grupy organicznych związków chemicznych – chloropochodnych oksantrenu. Problem z dioksynami polega na tym, że są rozpuszczalne w tłuszczach,
dlatego ulegają bioakumulacji w tkankach ryb, ptaków i niektórych ssaków. Wiele badań klinicznych udowodniło, że dioksyny działają niezwykle mutagennie. Naruszają strukturę kodu genetycznego rozmnażających się komórek.

Kominy gospodarstw domowych znajdują się na stosunkowo niskich wysokościach, dlatego dymy często nie są rozpraszane przez wiatr, ale stężone trafiają do naszych dróg oddechowych. Powstające podczas spalania pyły odkładają się także w naszych przydomowych ogródkach, wzbogacając hodowane warzywa niebezpiecznymi metalami ciężkimi.

Pamiętajmy, szczególnie w okresie grzewczym, jesienno-zimowym, że nie możemy pozwolić na bezprawne narażanie naszych organizmów na dodatkowe ryzyko chorób cywilizacyjnych. W ustawie z 14 grudnia 2012 r. o odpadach jest wyraźnie określone, że „Kto, wbrew przepisowi art. 155, termicznie przekształca odpady poza spalarnią odpadów lub współspalarnią odpadów podlega karze aresztu albo grzywny.” (Art. 191). Z problemem nielegalnego spalania odpadów należy walczyć, dlatego będąc świadkiem łamania przytoczonego przepisu, powinno się poinformować o takim zdarzeniu Straż Miejską.

Artykuł pochodzi z SeniorLO 50+ 1/2014.
Zobacz inne artykuły z tego numeru lub POBIERZ cały numer bezpłatnie

Post Spalanie odpadów w domowych piecach to trucie naszych organizmów! pojawił się poraz pierwszy w Seniorlo 50+.

Czy jednak ekologia jest tylko dla młodych bojowników, którzy przykuwają się do drzew zagrożonych wycięciem? Ależ skąd! Również seniorzy podejmują liczne działania na rzecz ochrony środowiska – przeżyte lata lepiej pozwalają dostrzec zachodzące zmiany otoczenia. Często to właśnie osoby starsze bronią wycinania drzew w parku, do którego przychodzili przez całe życie, a ich przydomowe ogródki można ze wszech miar nazwać ekologicznymi. Nieco problemów może nastręczać jedynie prawidłowe segregowanie śmieci. Tutaj często winę ponoszą administratorzy budynków, w których nie zawsze znajdują się kontenery przeznaczone na różne typy odpadów i mieszkańcy zmuszeni są do wrzucania wszystkiego do jednego kubła. Innym problemem są zróżnicowane reguły segregacji i dylematy związane z tym, co uznać za odpad zmieszany, a co nie (w artykule na s. 4 próbujemy objaśnić te niuanse). Ważne jest jednak to, że seniorzy chcą się edukować i rozwijać w zakresie ekologii, dlatego angażują się w różne ekoinicjatywy.

Chcielibyśmy przybliżyć jedną z nich – wywodzącą się ze Stanów Zjednoczonych, a mianowicie Gray Is Green (siwe jest zielone). Bierze ona swój początek w 2007 roku, kiedy to grupa emerytowanych profesorów z Uniwersytetu Yale, zainteresowanych ochroną środowiska postanowiła wprowadzić więcej ekologii do zamieszkiwanego domu spokojnej starości. Niestety, okazało się, że żadna ówczesna organizacja nie była ukierunkowana na osoby starsze, dlatego też postanowili zainicjować powstanie takiej organizacji. W ramach idei powstały również strona internetowa wraz z fanpagem na Facebooku. Idea ta szybko rozprzestrzeniła się na całe USA.

Cały artykuł dostępny dostępny w SeniorLO 50+ 2/2014.
Zobacz inne artykuły z tego numeru lub POBIERZ cały numer bezpłatnie

Post Czy ekologia jest dla seniorów? pojawił się poraz pierwszy w Seniorlo 50+.

Wielka odpowiedzialność spoczywa na ludziach dojrzałych. Dwudziesty pierwszy wiek to wiek ogromnego przyspieszenia, gdzie na pierwszy plan wysuwa się zdecydowane „mieć“, a refleksje dotyczące tego, jak „być“ zdarzają się coraz rzadziej. Ważne staje się to, jak żyć, żeby nie szkodzić sobie, innym, planecie, którą zamieszkują nie tylko ludzie. Trzeba odrzucić myśl: „a cóż ja mogę…“, bo tak naprawdę może każdy. Najmniejszy nawet wysiłek przeciwdziałający szkodzeniu jest dobrem, którego potrzebuje cały wielki świat. Plastikowy kubeczek po jogurcie. Drobiazg, ale jeśli pomyśli się o tym, ilu ludzi musiało się trudzić, żeby go wyprodukować, ilu żeby trafił do naszej kuchni, ten mały kawałek plastiku nabiera innej wartości. Wystarczy uświadomić sobie, ile codziennie wyrzuca się takich kubeczków na całym świecie, żeby dostrzec zagrożenie. Takich przykładów są miliony.

Na szczęście przewidujący ludzie już się tym zajęli. Do nas należy tylko ułatwienie im tej pracy dla naszego własnego dobra i dla dobra naszej planety. Ludzie dojrzali wiedzą, co robić i wiedzą, że taką wiedzę i przekonania trzeba przekazywać innym. Czy sie to komuś podoba, czy nie, żyjemy w wielkiej wspólnocie z całą fauną i florą Ziemi. Jesteśmy gatunkiem najbardziej drapieżnym i bezwzględnym, jaki kiedykolwiek istniał. Przyczyniamy się do wielkiego cierpienia żywych istot, bo stworzyliśmy przemysły mięsne, drobiarskie, mleczarskie, gdzie nie liczy się życie, a wyłącznie zysk. Zysk okupiony śmiercią i cierpieniem. Chęć wygodniejszego życia, powoduje szybki wzrost gór niewykorzystanych śmieci. Pustoszymy lasy, pola, oceany nawet zatruwamy powietrze. Jeśli nie okiełznamy naszego egoizmu, jeśli nie przyjdzie opamiętanie, Ziemia może się nas pozbyć. A tak naprawdę nie Ziemia, bo na niej możemy żyć wszyscy komfortowo. To my sami tak zanieczyścimy środowisko, że stanie się ono trucizną. Na szczęście ci, którzy czują i myślą, zdają sobie z tego sprawę i działają tak, jak mogą dla dobra całego wielkiego Wszechświata.

Słyszałam taki dowcip:
Przychodzi zapłakana mała planeta córka do planety matki i mówi:
– Mamo,mamo! ja mam ludzi!
A planeta matka na to
– Nic się nie martw, to przechodzi.

Gorzkie!?
Oby nie było prawdziwe.

Artykuł pochodzi z SeniorLO 50+ 5/2015.
Zobacz inne artykuły z tego numeru lub POBIERZ cały numer bezpłatnie

Post Dojrzałość, to duża odpowiedzialność. Co kryje się pod tym pojęciem? pojawił się poraz pierwszy w Seniorlo 50+.

Wprowadzona nowelizacja podzieliła nieruchomości na te, które są zamieszkiwane przez mieszkańców oraz te, które nie są. Świadczy o tym art. 6c ust. 1 ustawy, mówiący, że to gminy obowiązane są do zorganizowania odbierania odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których zamieszkują mieszkańcy. Ponadto ust. 2 tego samego artykułu mówi, że rada gminy może, w drodze uchwały stanowiącej akt prawa miejscowego, postanowić o odbieraniu odpadów komunalnych od właścicieli nieruchomości, na których nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. Jest to jeden z głównych elementów, jaki należy wziąć pod uwagę klasyfikując domek letniskowy jako nieruchomość zamieszkałą lub też nie. Brak definicji pojęcia domku letniskowego lub nieruchomości wykorzystywanej na cele rekreacyjno-wypoczynkowe spowodował dużą dowolność w interpretowaniu przepisów przez gminy, które niejednokrotnie podejmowały decyzję o całorocznych opłatach za takie nieruchomości.

W związku z zaistniałą sytuacją Ministerstwo Środowiska przygotowało interpretację z dnia 30 kwietnia 2015 r. w sprawie ponoszenia opłaty ryczałtowej w przypadku nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe, lub innych nieruchomości wykorzystywanych na cele rekreacyjno-wypoczynkowe. Jest w niej mowa m.in. o tym, że jeżeli posiadamy działkę, którą użytkujemy tylko czasowo w związku z wypoczynkiem, należy zaklasyfikować ją jako nieruchomość niezamieszkałą, na której powstają odpady komunalne. Pozostaje jeszcze kwestia opłat. W tym wypadku ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach w art. 6j ust. 3b mówi, że w przypadku nieruchomości, na których znajdują się domki letniskowe, lub inne nieruchomości wykorzystywane na cele rekreacyjno-wypoczynkowe, wykorzystane jedynie przez część roku, rada gminy uchwala ryczałtową stawkę opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi za rok, od domku letniskowego. Warto zaznaczyć, że rada gminy na podstawie art. 6c ust. 2 ma dowolność, jeżeli chodzi o nieruchomości niezamieszkałe, co do objęcia ich odbiorem odpadów komunalnych. W sytuacji kiedy rada gminy zadecyduje o objęciu nieruchomości niezamieszkałych odbiorem odpadów  komunalnych, musi jednocześnie uchwalić ryczałtową stawkę dla takich nieruchomości. W przypadku kiedy mimo wszystko na terenie naszej gminy nie ma takiego zapisu, musimy na własną rękę zawrzeć umowę z podmiotem uprawnionym do odbioru odpadów komunalnych. W takiej sytuacji właściciele nieruchomości są zwolnieni ze składania deklaracji oraz wnoszenia opłat. Należy jednak pamiętać, że obowiązkiem jest posiadanie odpowiednich dokumentów potwierdzających wykonanie usługi odbioru odpadów komunalnych.

Posiadając więc działkę, na której przebywamy tylko w celach wypoczynkowych, musimy najpierw zorientować się, czy gmina, na terenie której zlokalizowana jest nasza działka, ustanowiła roczną opłatę ryczałtową za gospodarowanie odpadami od właścicieli domków letniskowych. Taką informację można znaleźć w uchwałach rady gminy, które zamieszczone są na stronach internetowych poszczególnych urzędów. Ryczałtowa stawka powinna być wyliczona zarówno dla odpadów zmieszanych, jak i zebranych w sposób selektywny. Dlatego należy również złożyć deklarację o wysokości opłaty za gospodarowanie odpadami komunalnymi dla nieruchomości, na której nie zamieszkują mieszkańcy, a powstają odpady komunalne. Deklaracje te można również znaleźć na stronach internetowych urzędów gminy. Na stronie www.gminy.pl można znaleźć wykaz wszystkich gmin wraz z niezbędnymi informacjami. GW

Źródła:

1. Ustawa z dnia 13 września 199 r. o utrzymaniu czystości i porządku w gminach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1399 ze zm.).
2. www.mos.gov.pl

Artykuł pochodzi z SeniorLO 50+ 5/2015.
Zobacz inne artykuły z tego numeru lub POBIERZ cały numer bezpłatnie

Post Co z odpadami z domków letniskowych? pojawił się poraz pierwszy w Seniorlo 50+.